Poema "Mjergulla" është shkruar në gusht të vitit 1969, disa ditë para se Bilali të arratisej nga Shqipëria. Kjo poemë mbyllte vëllimin e përbashkët poetik "Një siluetë në errësirë", që Bilali dhe unë e krijuam gjatë viteve të internimit. Në këtë vëllim mbizotërojnë motivet e fatit tragjik të popullsisë çame. Jeta e këtij libri qe e shkurtër. Mbas ikjes së Bilalit, jeta ime u vështirësua. Mbas shumë survejimeve, vendosa ta gropos këtë vëllim. Kur e nxorra nga dheu, pak vargje mund të lexoheshin.
Në Amerikë, Bilali, disa vjersha të këtij vëllimi mund t’i ribëjë, ndërsa poemën "Mjergulla" nuk mundi. Në shkurt 1995, botova në gazetën "Drita" disa copëzime të kësaj poeme, ndërsa sot, mund të themi: Poema "Mjergulla" është shumë pranë origjinalit, mbasi dorëshkrime të saj qenë gjetur gjatë kontrollit që u bë nga organet e sigurimit në dhomën e Bilalit, mbas arratisjes. Sot, falë ndihmës së personave të veçantë që kanë mundësinë të shfletojnë arkivat sekrete, erdhën tek unë.

Namik Mane



MJEGULLA
(poemë)


"Dhe jeta kështu do të ikë një ditë
si këto brigje të Azorit"…
Majakovski




Treni i mbrëmjes,
Erë e detit me shi.
Ti më çfaqesh në mendje gjithnjë,
Si atëherë,
Në stacionin e boshatisur.
Më çfaqet përsëri silueta jote,
Nën dritat e dobëta,
Pranë shinave të lagura.

Si rrëke brilantësh të thyer
Vezullonin dhe dridheshin në mbrëmje
Kullimet e shiut te pullazet.
Si krahë të shtrirë në lamtumirë
Zgjateshin binarët e shinave
Dhe ndiqnin trenin në errësirë.
Rrugë të mbarë!
Lamtumirë!

Qe mbrëmje dimri,
E fundit mbrëmje që iku,
E para mbrëmje e vitit që vinte,
Kur trenat ndërroheshin në stacion.
Kë prisje ti, atë mbrëmje,
Kë përcillje?
E di,
Atje,
S’qëndroje për mua
Dhe dorën e ngrite krejt padashur.
E di,
Për ty,
Ashtu siç isha,
Ashtu mbeta gjithmonë,
Një i njohur i panjohur.

Atë mbrëmje,
Ndoshta të gaboi era e detit
Dhe errësira.
Kot
Vetvetiu
E ngrite dorën gjer në tëmtha
Dhe më përcolle
Me atë shenjë të njohur lamtumire.
Kot,
Pa kuptim,
T’u përzien gishtërinjtë e shqetësuar
Me flokët e tua të buta
Dhe me mendimet e mia të ashpra.

E di,
Për ty,
Ashtu siç isha.
Ashtu mbeta gjithmonë,
Një i njohur i panjohur.
Po në zemër më rreh përsëri,
Si atë mbrëmje,
Ritmi i rëndë e i hekurt i trenit.
Rrugë të mbarë!
Lamtumirë!

Nuk ndodhi asgjë,
Ç’mund të ndodhte?
Kujtimi idilik u tret në mjegull.
Një tjetër djalë
Më i guximshëm,
Më praktik,
S’do e linte këtë rast kaq të lumtur.
Po unë, tip i ngathët,
Porsi brumbull,
Të dashurova në heshtje.
Nuk ndodhi asgjë,
Ç’mund të ndodhte?
E nisëm njohjen tonë me një ndarje
Dhe mbetëm të ndarë.
Të panjohur.

A e di cili jam?
Biri i egër i shkrepave në jug,
I rrahur me shtrëngatë në veri.
Jam si një ujk i uritur
Që hungëron me urrejtje,
Të rreptën këngë të pyjeve të lira.
Kalova pranë vitrinave,
Pranë librave,
Pranë teje.
Kalova pranë linjave,
Muzeve.
U enda porsi ujk
Dhe mbeta i pazbutur,
Ujk për jetë,
S’u mësova
Si duhet të leh me qentë.

Mbi ballët e tërmeteve i shëmbur,
I ngritur prapë mbi ballët e tërmeteve,
I vjetër dhe i ri,
Prej mijëra vitesh,
Qëndron në breg qyteti perëndimor.
Të dashura si rrugët e shtëpisë sime,
M’u bënë këto rrugët dhe rrugicat,
Këto rrugët që më njohën me ty.
Kushedi?!
Në mendjet tona
Të njëjta mendime u kryqëzuan,
Po i njëjti shqetësim
Na përshkoi lehtas shpirtin,
Si era pranverore që tund fletët,
Dhe ngre valët në agim a në perëndim.

Jetuam kaq pranë,
Ëndërruam,
Si në ëndërr iku koha pa kuptuar.
Të ndjek pas si një hije,
I heshtur,
Të të ndaloj?
Ç’mund të të them?
Që të dua?
A nuk e ndjen ti këtë edhe pa ta thënë?

Unë dashuroj bashkë me ty
Edhe perëndimet adriane,
Dashuroja mjegullat,
Pulëbardhat dhe shirat detare.
Po, kur shkonin e kalonin
S’i ndalova që t’u thoshja sa i doja,
As pranverës,
As vjeshtës plot trishtim të magjishëm,
S’u thashë ndonjë herë
Që kam rënë me to në dashuri.
Kështu iku koha dhe s’të thashë dot as ty.

Deti i kaltër,
Mavi.
Perëndimi i purpur,
Flori.
Si në një luginë me trëndafila dhe zambakë.
Shëtit në mbrëmjen adriane
Buzë natës dhe buzë detit
Turma laramane, e zakonshme.
Shkojnë e vijnë bulevardit
Mendime, vështrime, biseda.
Shkojnë e vijnë në trotuare të kundërt,
Në lëvizje të kundërt për jetë
Pasionet, buzëqeshjet, urrejtja.

Mbi ballët e tërmeteve i shëmbur,
I ngritur prapë mbi ballët e tërmeteve,
I vjetër e i ri,
Prej mijëra vitesh
Qëndron në breg qyteti perëndimor.
Qëndron ai atje në qetësi,
Po ruan tërmetin në gji.

Çomanga mizore e kohës
I rrëzoi dhe perënditë e pavdekshme.
Tani qëndrojnë në muze,
Të nxjerrë nga thellësitë e nëndheut,
Një Apollon me krah të thyer,
Një gjysëm Ciceron pa gojë.
Një luftëtar ilir i panjohur
Pa shpatë, pa mburojë,
Një kafkë e gjymtuar poeti,
Qëndrojnë të ngrirë në mermer
Ndanë shëtitores ku ne kalojmë mbrëmjet,
Ndanë shëtitores ku përplaset deti.

Tani është gusht dhe buzëdeti
Është mbushur me shëtitorë të shumtë.
Por mua kjo mbrëmje, s’më ngjan si atëherë,
S’më ngjan si luginë me trëndafila dhe zambakë,
Por më ngjan me një luginë
Që urrejtja njerëzore e shpërthyer
E spërkat dhe e vadit me gjak.

Se e nesërmja, për mua, me mjegull do zgjohet,
Treni do rrahë rrugën e largët,
Si krahë do të shëtisin në hapësirë,
Do zgjaten binarët e shinave,
Drejt një qyteti të panjohur,
Të mbuluar me mozaikët e yjeve.

Bilal Xhaferri
20 gusht 1969